6.6.21

Τάκης Μαύρος in memoriam (μετά 20 έτη)

Τον προσεχή Ιούλιο (του 2021) θα έχουν περάσει 20 χρόνια από την αποδημία του Τάκη Μαύρου, του πατέρα μου. Αντί για τα συνηθισμένα μνημόσυνα, ας μοιραστώ δυο ταξιδιωτικές αναμνήσεις. 
    Η πρώτη αφορά μια εκδρομή στα σύνορα Αρκαδίας - Μεσσηνίας. Φεύγαμε, τότε, πριν ακόμα χαράξει, από την Πυργέλα, σε μια ώρα είχαμε φτάσει στην Τρίπολη, από τον θρυλικό “κωλοσούρτη” (ή πιο ευγενικά "Αχλαδόκαμπο") κι από εκεί, συνεχίζαμε προς τον στόχο μας.
    Σε μια από αυτές φτάσαμε στον ναό του Επικούριου Απόλλωνα, στις Βασσές. Βρέθηκα, σε μια απίθανη ερημιά σχεδόν στην κορυφή ενός βουνού, μπροστά σε έναν ναό σχεδόν πλήρη (στα μάτια μου), αλλά με ένα δάπεδο κατεστραμμένο, που έδειχνε πως ο υπερκείμενος ναός κινδύνευε να καταρρεύσει. Μια απλή, φευγαλέα ανάμνηση.
    Τα χρόνια πέρασαν, και είπα να τον ξαναεπισκεφθώ. 50 χρόνια μετά! Από μακρυά ο επικέπτης πρώτα αντικρύζει την ιδιότυπη τέντα - σκέπαστρο, που καλύπτει και προστατεύει τον ναό. Και εκεί μέσα μπορούμε να δούμε: από τη μια πλευρά πώς προχωρά αργά και μεθοδικά το έργο της αναστήλωσης, και από την άλλη είσοδο την άλλη πλευρά του ναού, που έχει στερεωθεί και αποκατασταθεί. Στα μάτια μου υποδειγματική δουλειά!
    Ωραίο το παρόν, καλές και οι μνήμες που ζωντανεύει…

Και η δεύτερη ταξιδιωτική ιστορία: τη δεκαετία 1975 - 1985 (+/-) έφευγε σχεδόν κάθε σαββατοκύριακο, συνήθως με την τότε φίλη και συνεργάτιδά του, τη Ντιάνα Αντωνακάτου, και αναζητούσε και κατέγραφε / φωτογράφιζε τα υπάρχοντα και σωζόμενα μοναστήρια. Κάποια στιγμή βρέθηκε και στα Κύθηρα. Κι όταν μου διηγήθηκε την εκδρομή, πρόσθεσε: “Σε μια απίθανη ερημιά, υπάρχει μια μεγάλη γέφυρα, πέτρινη, που την έφτιαξε κάποιος Άγγλος μηχανικός, τότε που οι Άγγλοι κατείχαν τα Κύθηρα. Γιατί την έφτιαξε; Γιατί τόσος κόπος και τόσα έξοδα; Τι εξυπηρετούσε; Μυστήριο…”
    Τα χρόνια πέρασαν, και φέτος, μετά 50 έτη, μου δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθώ κι εγώ τα Κύθηρα. Και να δω όχι μόνο εκείνη τη μεγάλη γέφυρα, αλλά κι άλλες 2 μικρότερες, στον Ποταμό και στην είσοδο στο Καψάλι, όλες κτισμένες από τους Άγγλους τον 19ο αι. Και το μυστήριο για τη σκοπιμότητά τους παραμένει.


21.3.21

Pyotr Il'yich Tchaikovsky : Pikovaya dama (Dame Pique)

Πολλές δεκαετίες πριν, στη Θεσσαλονίκη, ο Σωτήρης Κούβελας, ένας αντιπολιτευόμενος δήμαρχος (ζηλεύοντας τη δόξα και πρωτοβουλία του συνοδοιπόρου του Μιλτιάδη Έβερτ στην Αθήνα) δημιούργησε έναν δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό, σε αντιστάθμισμα των κρατικών. Κι ένα παρακλάδι του, o "100.3", αφιερώθηκε στην πιο σοβαρή μουσική.
.
Ένα βράδυ, στο σπίτι - από παιδί είχα τη συνήθεια να βάζω το Γ' πρόγραμμα και να το αφήνω να παίξει ό,τι ήθελε - έχω βάλει αυτόν τον σταθμό, γιατί είχε όντως ένα περιποιημένο μουσικό πρόγραμμα. και κυρίως ΔΕΝ ΕΙΧΕ πάρλα! Και έχει βάλει μια όπερα, ρωσική, την ακούω με όλο και περισσότερο ενδιαφέρον! Η "δύναμη" (όχι ένταση) της μουσικής όλο και δυναμώνει, λέω "αυτό το κομμάτι θέλω να μάθω πώς το λένε". Βλέπω ότι ο σταθμός είναι ο δημοτικός, 100.3. Και συνεχίζω τη σκέψη μου: "Ωχ, αυτοί είναι άσχετοι, δεν θα πουν τι κομμάτι είναι". Πράγματι, ο υπεύθυνος για το πρόγραμμα δεν ενδιαφερόταν / γνώριζε(?) κάτι περισσότερο, ήταν απλώς επιοφρτισμένος να παίξει κάποια κομμάτια που κάποιος του έδινε, μόλις πέρναγε το μισάωρο, άλλαζε θεματολογία, κι έτσι ακούγαμε: μισή ώρα κλασσική, μετά μισή ώρα τζαζ, μετα μισή ώρα δημοτικά, μετά άλλη μισή ώρα κλασσική κ.ο.κ. Η αλλαγή γινόταν πάνω στη μισή / μία ώρα, απότομα, κοβόταν το ένα κομμάτι στη μέση κι άρχιζε η νέα θεματολογία!
.
Τι να κάνω? Τηλέφωνο στον σταθμό: "Θέλω να μιλήσω στον υπεύθυνο του 100.3" - "περιμένετε", με συνδέει, απαντάει μια φωή νεαρού, διστακτική "ναιιιιι?", των ρωτάω "ποιο κομμάτι παίζετε ΤΩΡΑ?"... ο νεαρός, με κάπως φοβισμένη φωνή "γιατί?", του εξηγώ ότι μου αρέσει πολύ, και θέλω να το βρω! Οπότε αναθάρρησε ο νεαρός, σιγουρεύτηκε ότι δεν είχε κάνει κάποια ακουστική "πατάτα" και μου είπε: είναι η Ντάμα Πίκα του Τσαϊκόφσκυ, λαθραία ηχογράφηση από το Παρίσι, με τον Μιστισλάβ Ροστροπόβιτς να διευθύνει την ορχήστρα και στον κύριο ρόλο η σύζυγός του, Galina Vishnevskaya. "Σας ευχαριστώ πολύ, καληνύχτα".
.
Και σε λίγο, αλλάζει το μισάωρο, κόβεται κάποια άρια στη μέση κι αλλάζουμε εποχή και άκουσμα! Αλλά είχα μάθει αυτό που ήθελα, την άλλη μέρα στο δισκάδικο, στην Τσιμισκή, ο γνώστης υπάλληλος με άκουσε, "όχι ακόμα, θα κυκλοφορήσει επισήμως κάποια στιγμή"! Και όντως, κάποτε τη βρήκα και την πήρα!
.
Τα θυμήθηκα όλα αυτά χθες βράδυ και σήμερα το πρωί, που συμμάζευα λίγο τα ηχητικά αρχεία, που έχω μαζέψει στον υπολογιστή (έχοντας πια μεταφέρει στην αποθήκη όλα τα CD μου). Και στο Youtube, από δίπλα, να βλέπω κάποια από τα κομμάτια, όπως τη γερόντισσα κόμησσα, που αναπολεί τα περασμένα μεγαλεία της, τότε που την καλούσαν στα σαλόνια με τους διάφορους Γάλλους ευγενείς... Και λέει αυτή την εκπληκτική στροφή (*):
.
Je crains de lui parler la nuit
J’écoute trop tout ce qu’il dit
Il me dit « Je vous aime »
Et je sens, malgré moi
Je sens mon cœur qui bat, qui bat
Je ne sais pourquoi.

.

(*) "δάνειο" του Τσαϊκόφκσυ από την όπερα Richard Cœur-de-Lion του André Grétry, που παρουσιάστηκε το 1784 στην Comédie-Italienne στο Παρίσι. Στην όπερα, μεταξύ άλλων, παρακολουθούμε τους έρωτες της Laurette με τον διυθυντή των φυλακών Florestan. Στην πρώτη πράξη, ο Florestan ελπίζει να επισκεφθεί την Laurette, κατά τη διάρκεια της νύχτας. Κι αυτή τον περιμένει με αγωνία, και τραγουδάει: 
.
Je crains de lui parler la nuit
J’écoute trop tout ce qu’il dit
Il me dit « Je vous aime »
Et je sens, malgré moi
Je sens mon cœur qui bat
Je ne sais pourquoi.

Puis il prend ma main, il la presse
Avec tant de tendresse
Que je ne sais plus où j’en suis
Je veux le fuir, mais je ne puis.

Ah ! La nuit, la nuit
Pourquoi lui parler la nuit ?
J’écoute trop tout ce qu’il dit etc.

[https://vissidarte.over-blog.com/2016/04/je-crains-de-lui-parler-la-nuit.html, accessed 21Mar2021]

18.8.20

Η ζωή μας και οι άλλοι (δυο φράσεις του Γκουρτζίεφ)

Οι άνθρωποι, που μας δυσκολεύουν, που μας αναστατώνουν, που μας προβληματίζουν, μας κάνουν άθελά τους ένα μεγάλο δώρο!
.
Μέσα στην καλοκαιρινή ραστώνη, θυμήθηκα ένα μικρό βιβλιαράκι, που είχε περάσει κάποτε από τα χέρια μου, του Fritz Peters, Η παιδική ζωή (του) με τον Γκουρτζίεφ (*). Ξαναδιαβάζοντάς το, βρήκα δυο φράσεις, που από τότε μου είχαν κάνει εντύπωση (μεταφράζω και παραφράζω):
.
α) στη ζωή, το πιο δύσκολο πράγμα, που χρειάζεται να κατορθώσουμε, είναι να μάθουμε να ζούμε με τις δυσάρεστες (/ ενοχλητικές) πράξεις (/ εκδηλώσεις) των άλλων (**)
.
[... in life, the most difficult thing to achieve (…) and perhaps the most important, was to learn to live with the "unpleasant manifestations of others"]
.
και
.
β) οι άνθρωποι, που μας αναστατώνουν, που μας προκαλούν προβλήματα, είναι αναγκαίοι στη ζωή. Χωρίς προβλήματα κι αναστάτωση, η ζωή είναι «πεθαμένη» και οι άνθρωποι ζουν μηχανικά, ασυνείδητα, στον «αυτόματο»...
.
[Troublemakers are necessary for life. “Without trouble, conflict, life become (sic) dead. People live in status-quo, live only by habit, automatically, and without conscience”.]
.
(*) Το βιβλίο μεταφράστηκε από την Τριάδα Καραγεωργίου και τη Μπίλη Βέμη και κυκλοφόρησε το 1990 από τις εκδόσεις Χατζηνικολή.
(**) το έγραψε και ο Jean-Paul Sartre, το 1943: η κόλαση είναι οι άλλοι (L'enfer, c'est les autres) (στο θεατρικό του έργο Huis clos)


4.7.20

Το τέλος της Κατοχής και τα αναπάντητα ερωτήματα

Με αφορμή μια ανάρτηση στο διαδίκτυο ("Οι «ρουλέτες» της Κατοχής. Τα στέκια μαυραγοριτών και πρακτόρων του κατακτητή") θυμήθηκα ένα στιγμιότυπο από το Άργος.
Ο Τάκης Μαύρος, ο πατέρας μου, είχε έναν στενό φίλο, τον Νίκο Μαυροειδή, στο καφενείο του οποίου πέρναγε μια-δυο ώρες κάθε πρωί, όπου συζητούσαν διάφορα πράγματα, κυρίως από την ελληνική και παγκόσμια πολιτική κατάσταση. Μια μέρα, όταν πήγα να τον πάρω να επιστρέψουμε σπίτι, στην Πυργέλα, τους βρήκα τσακωμένους. "Μην με ρωτάς, δεν θα σου απαντήσω ποτέ", ήταν η φράση του Νίκου, που έφυγε μετά μέσα στην κουζίνα του. Κι ο πατέρας μου, αμίλητος και σκεφτικός.
Πολλά χρόνια πέρασαν, και η τύχη το έφερε να συναντήσω τον γιο του τον Βαγγέλη σ' ένα φιλικό σπίτι στη Λάρισα. Αξιαγάπητο και φιλικό και πέραν από εγκάρδιο το περιβάλλον, από ανάμνηση σε ανάμνηση των παιδικών μας χρόνων, θυμήθηκα το συμβάν και ρώτησα κι εγώ με τη σειρά μου τον Βαγγέλη: "Μα τι ρώταγε ο πατέρας μου τον δικόν σου, κι είχαν θυμώσει τόσο"?
Με κοίταξε, σκεφτικός, και στο τέλος μου λέει: "Ο κυρ-Τάκης ρώταγε τον Νίκο να του δώσει τον κατάλογο των Αργείων, που βρέθηκαν αμέσως μετά την Κατοχή να έχουν πλουτίσει ξαφνικά, αλλά ο Νίκος, καλός γνώστης των πραγμάτων και ανθρώπων στο Άργος, αρνήθηκε μέχρι τέλους να του τον δώσει"...

27.1.13

Τάκης Μαύρος: Ανηφοριά - κατηφοριά

 1.4.1998
"Πέρασα τη ζωή μου σπρώχνοντας ένα κάρο στην ανηφοριά. Και τώρα, που νόμιζα ότι τέλειωσα, νέες αγωνίες με ζώνουν, αναλογιζόμενος την κατηφοριά που έχω πάρει"

[στο ημερολόγιο του πατέρα μου Τάκη Μαύρου]


5.9.11

Panagiotis Mavros & Charalambos Crekoukiotis : Ceremony 273.749

Για όσες κι όσους βρεθούν στη Γλασκώβη, στο Short film night Focus Left at the Arches, την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου:

Panagiotis Mavros & Charalambos Crekoukiotis : Ceremony 273.749
According to UN estimations, around 270, 000 people in Europe today are victims of human trafficking. This meditative piece of video art explores human trafficking as a silent and tormenting ritual leaving indelible marks on its victims.

[http://www.thearches.co.uk/events/arts/focus-left]