Marguerite Yourcenar: Mια περιγραφή της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος

διαβάζοντας το βιβλίο της Marguerite Yourcenar [1] : Ευλαβικές Αναμνήσεις [2]

... Ο πύργος [εννοεί το πατρικό της σπίτι (σ.τ.Μ.)] είχε κατακυρωθεί σ' έναν εργολάβο για κατεδάφιση, πριν μερικές εβδομάδες∙ ό,τι μπορούσε να πωληθεί ή να μεταφερθεί, είχε διασκορπιστεί...

... Οι περισσότερες από τις ιδιοκτησίες πεθαίνουν άσχημα. Στερημένο από τα παρτέρια και το πάρκο του, έμοιαζε μ' εκείνα τα γέρικα καθαρόαιμα άλογα λίγο πριν τα στείλουν στον χασάπη. Ο κήπος, έλεγαν, θα γινόταν πλατεία, αλλά κάθε πλατεία που διαμορφώθηκε από δημοτική απόφαση στην εποχή μας έχει έναν δικόν της τρόπο να μετατρέπεται σε πάρκιγκ. Λυπόμουν όχι το τέλος ενός σπιτιού κι ενός κήπου, αλλά της γης, σκοτωμένης από τη βιομηχανία όπως από έναν πόλεμο φθοράς, τον θάνατο του νερού και του αέρα εξίσου μολυσμένων στη Flémalle όσο και στο Pittsburgh [βιομηχανικές πόλεις στη βόρεια Γαλλία και στις ανατολικές ΗΠΑ (σ.τ.Μ.)], στο Sydney ή στο Toronto. Σκεπτόμουν τους κατοίκους του αρχαίου χωριού, εκτεθειμένους στις ξαφνικές πλημμύρες του ποταμιού, που δεν είχαν ακόμα διαμορφώσει τις όχθες του. Κι αυτοί είχαν βρωμίσει από άγνοια τη γη και την είχαν κακομεταχειριστεί, αλλά η έλλειψη μιας τελειοποιημένης τεχνικής τους είχε εμποδίσει να το παρακάνουν. Πέταγαν στο ποτάμι τις ακαθαρσίες της νύχτας τους, τ' απομεινάρια των ζώων που σκότωναν οι ίδιοι, και τις βρωμιές του βυρσοδέψη∙ δεν έχυναν σ' αυτό τόνους τοξικών ή και θανατηφόρων υποπροϊόντων∙ είχαν σκοτώσει άγρια ζώα κι είχαν κόψει δέντρα, μέχρι υπερβολής∙ αυτές οι καταχρήσεις δεν ήταν τίποτα μπροστά στις δικές μας, που φτιάξαμε έναν κόσμο όπου τα ζώα και τα δέντρα δεν θα μπορούν πια να ζήσουν. Έπασχαν, σίγουρα, από αρρώστιες που οι αφελείς προοδευτικοί του 19ου αι. νόμισαν πως είχαν γιατρέψει για πάντα∙ τους έλειπαν κατά καιρούς τα τρόφιμα, τόσο που σε περιόδους αφθονίας παράτρωγαν σε βαθμό απίστευτο σε μας∙ δεν τρέφονταν με αλλοιωμένα τρόφιμα, μέσα στα οποία κυκλοφορούν ύπουλα δηλητήρια. Έχαναν ένα τραγικό ποσοστό παιδιών σε μικρές ηλικίες, αλλά ένα είδος ισορροπίας επικρατούσε ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον και τον ανθρώπινο πληθυσμό [βλ. σχετικά για τις καταρρεύσεις πολιτισμών και κοινωνιών από την έλλειψη αυτής της ισορροπίας στο βιβλίο του Jared Diamond: Κατάρρευση (εκδ. Κάτοπτρο, Αθήνα 2006) (σ.τ.Μ.)]∙ δεν υπέφεραν από έναν υπερπληθυσμό που προκαλεί ολοκληρωτικά καταστροφικούς πολέμους, υποβαθμίζει τον άνθρωπο και σαπίζει το [βιολογικό] είδος. Υπέφεραν περιοδικά τη βία των επιδρομών∙ δεν ζούσαν κάτω από τη διαρκή ατομική απειλή. Υποταγμένοι στη δύναμη των πραγμάτων, δεν ήταν ακόμα [υποταγμένοι] στον κύκλο της μανιασμένης παραγωγής και της ανόητης κατανάλωσης. Πενήντα ή τριάντα μόλις χρόνια πριν [δεδομένου ότι το βιβλίο Ευλαβικές Αναμνήσεις γράφτηκε το 1974, η Μ.Γ. αναφέρεται στο δεύτερο μισό του 19ου αι. και τις αρχές του 20ου αι. (σ.τ.Μ.)], το πέρασμα από μια αβέβαιη κι επισφαλή διαβίωση σαν ζώα στους αγρούς σε μια ζωή εντόμων που κινούνται στην φωλιά τους έμοιαζε σ' όλους σαν μια αναμφισβήτητη πρόοδο. Αρχίζουμε σήμερα να σκεφτόμαστε διαφορετικά...
.
ΠΜ, Ξεροπήγαδο, Αύγουστος του 2006
.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
.
[1] Γαλλίδα συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1903 και μεγάλωσε στη βόρεια Γαλλία, όπου μορφώθηκε από τον πατέρα της χωρίς να πάει ποτέ σε σχολείο. Μετά από αρκετά χρόνια ταξιδιών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες - μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα, όπου γνώρισε μεταξύ άλλων τον Ανδρέα Εμπειρίκο και συνεργάστηκε με τον Κ.Θ. Δημαρά στη μετάφραση ποιημάτων του Κωνσταντίνου Καβάφη – μετακόμισε στις ΗΠΑ, όπου έζησε μέχρι τον θάνατό της, το 1987. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα, που έγινε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (σ.τ.Μ.)
.
[2] η μετάφραση έγινε από το γαλλικό πρωτότυπο: Souvenirs pieux, εκδ. Gallimard Folio, Παρίσι 1980, σσ. 96-97).

No comments: